Doorwerth
Berend Janssen, een 45-jarige arbeider trouwt op 24 maart 1892 met de weduwe van zijn overleden broer Gerrit, Brandje Philippina Heijnekamp en hij volgt hem ook op als tolgaarder. Voor de jaarlijkse huur moet hij een aardig bedrag op tafel leggen: in 1915 f265,20. In het adresboek van de gemeente Renkum (1925) staat hij nog als zodanig genoemd. Hij is de laatste tolgaarder en overlijdt tenslotte op 13 februari 1928 op 81-jarige leeftijd. De tol is dan al opgeheven.
Bewoners van het oude dorp Doorwerth (-Laag) zijn van oudsher verbonden aan het kasteel. Het dorp ligt aan de Fonteinallee tussen de Italiaanseweg en het Kerkje op de heuvel, tegenwoordig Heelsum, en bestaat uit een café, een bakkerij, brouwerij, wasserij, houtvesterij, school, gemeentehuis, kerk en enkele boerderijen. Het is een langgerekt rivierdorp aan de Nederrijn. En tenslotte zijn er in Doorwerth ook nog lang tolhuizen aan de grens. De twee tolhuizen, waarvan het Luchthuis het meest westelijk is gelegen, heffen een bedrag van 20 cent voor elk rijtuig met twee paarden dat passeert. Blijkbaar is dit bedrag nooit verhoogd, want tot aan de opheffing van de tol rond 1926 was dit bedrag nog steeds hetzelfde. Na het verdwijnen van de tol blijft de tolboom er nog jarenlang aanwezig, zij het ongebruikt [i]). Doorwerth-Laag is nu, op het kasteel en één boerderij/manege na, geheel verdwenen. Op een wandelkaart uit 1920 is duidelijk nog de bebouwing langs de Fonteinallee te zien met de Tol aan het eind. Na de oorlogsschade van de Tweede Wereldoorlog is het niet meer opgebouwd. Het huidige Doorwerth begint met enige bebouwing op de kruising van de Holleweg en de Oude Oosterbeekseweg rond 1910. De Van der Molenallee, Schaapsdrift, Kabeljauwallee en Richtersweg worden na 1923 aangelegd en bebouwd. Van kernvorming in Doorwerth is pas na 1935 sprake. In 1934 wordt het Natuurbad (later golfslagbad) De Branding aangelegd. Pas na de oorlog komt er sociale woningbouw en in de jaren zestig en later vindt verdere uitbreiding plaats.
[i] Cees Gerritsen: De Fonteinallee herleeft,.uitg. Kontrast 2007. pp.43-49.
Geef een reactie